Bu artışın arkasında çeşitli sosyal ve biyolojik faktörler bulunuyor. Uzmanlara göre, ileri yaş gebelikleri ve doğurganlık tedavilerinin yaygınlaşması bu durumun başlıca nedenleri arasında.
Tekil gebeliklere kıyasla daha nadir görülse de, çoğul gebelikler insan üremesinin doğal bir parçası. Her 60 gebelikten biri çoğul doğumla sonuçlanıyor.
İkizler, ya iki ayrı yumurtanın aynı anda döllenmesiyle ya da döllenmiş bir yumurtanın ikiye bölünmesiyle meydana geliyor. Bunun yanı sıra, “hiperovülasyon” adı verilen ve aynı döngüde birden fazla yumurtanın salınmasıyla gerçekleşen gebelikler de çoğul doğumlara yol açabiliyor.
Kadınlar yaşlandıkça hormonal değişiklikler nedeniyle hiperovülasyon ihtimali artıyor. Bu durum özellikle perimenopoz dönemine yaklaşan kadınlarda daha sık görülüyor. Nadiren de olsa hiperovülasyon sonucunda doğal yolla üçüz ve daha fazla sayıda bebek taşıyan gebelikler yaşanabiliyor.
YAPILAN ARAŞTIRMA SEBEBİNİ ORTAYA ÇIKARDI
İngiltere ve Galler’de 2023 yılı verilerine göre, 20 yaşın altındaki kadınlarda çoğul doğum oranı 2 binde birken, 35-39 yaş aralığında bu oran 57’de bire yükseliyor.
Düşük gelirli ülkelerde yapılan araştırmalar da 2050-2100 yılları arasında çoğul doğum oranlarının artacağını öngörüyor. Araştırmacılar, bu artışın temel sebebinin annelerin ileri yaşta doğum yapma eğilimindeki yükseliş olduğunu belirtiyor.
1940’lardan 1960’lara kadar süren bebek patlaması döneminde, İngiltere ve Galler’de çoğul doğum oranları her bin gebelikte 12-13 civarındaydı. Ancak o dönemde annelerin ortalama yaşı 26 olduğundan, çoğul doğum ihtimali daha düşüktü.
1970’ler ve 1980’lerde doğum kontrol yöntemlerinin yaygınlaşması ve ekonomik zorluklar nedeniyle büyük ailelere olan talep azaldı. Bu dönemde doğum yaşı yine ortalama 26 civarında kaldı ve çoğul doğum oranı bin doğumda 10’a kadar düştü.
1990’lar ve 2000’lerde çoğul doğum oranları tekrar yükselmeye başladı. Bunun sebeplerinden biri annelerin doğum yaşının artması olsa da, asıl belirleyici faktör doğurganlık tedavilerinin yaygınlaşmasıydı.
Tüp bebek tedavilerinin ilk dönemlerinde, gebelik şansını artırmak için birden fazla embriyo transferi yaygın bir uygulamaydı. Ancak bu durum, çoğul gebelik ihtimalini de artırıyordu.
1990’larda doğurganlık tedavisiyle gerçekleşen gebeliklerin yüzde 28’i çoğul doğumla sonuçlanıyordu. Buna karşılık, doğal yollarla oluşan gebeliklerde bu oran sadece yüzde 1-2 civarındaydı.
Bu artışın erken doğum oranlarını da yükseltmesi nedeniyle, Birleşik Krallık’ta “One at a Time” kampanyası başlatıldı. Bu kampanya ile tek embriyo transferinin teşvik edilmesi amaçlandı. Günümüzde doğurganlık tedavileriyle gerçekleşen çoğul doğum oranı yüzde 4’e kadar düşmüş durumda.
Ancak 2000’lerin ortalarından 2010’ların ortalarına kadar İngiltere ve Galler’de çoğul doğum oranları bin gebelikte 16’nın üzerine çıkarak zirve yaptı. Yılda yaklaşık 11 bin çoğul gebelik yaşanıyordu. Uzmanlar, bu artışın temel sebebinin ileri yaş gebeliklerindeki artış ve tüp bebek tedavilerinin yaygınlaşması olduğunu belirtiyor.
İKİZ DOĞUMUN ZORLUKLARI NELER?
Doğurganlık tedavileri oldukça pahalı olabiliyor ve Birleşik Krallık’ta Ulusal Sağlık Servisi (NHS) tarafından finanse edilen tedavilere erişim belirli kriterlere bağlı.
Bu nedenle bazı kişiler, yurt dışında daha uygun maliyetli doğurganlık tedavisi almayı tercih ediyor. Ancak Avrupa’da farklı ülkelerde uygulanan çoklu embriyo transferi politikaları nedeniyle, yurt dışında yapılan tedavilerle gerçekleşen çoğul gebelik oranı çok daha yüksek olabiliyor.
Çoğul gebelikler birçok aile için büyük bir mutluluk kaynağı olsa da, beraberinde önemli riskler ve zorluklar da getiriyor. İngiltere’de ölü doğum oranı ikizlerde tekil gebeliklere göre neredeyse iki kat daha yüksek. Yenidoğan ölümleri ise ikizlerde üç kat daha fazla görülüyor.
İkiz gebeliklerin yüzde 60’ı erken doğumla sonuçlanırken, üçüz ve daha fazla bebeğe sahip gebeliklerin neredeyse tamamı prematüre doğumla sonuçlanıyor. Bu bebekler genellikle yenidoğan yoğun bakım ünitesinde tedavi gerektiriyor ve bu durum aileler için büyük bir stres kaynağı olabiliyor.
